Sojateelt in Vlaanderen (België)
De landbouwer heeft een akkerbouwbedrijf van ongeveer 40 hectare (ha). De gewassen die hij op dit areaal teelt zijn aardappelen (8ha), tarwe (8ha), maïs (8ha), groene erwten (8ha), gerst (4ha) en sojabonen (4ha). In 2014 ontving hij zijn eerste partij sojazaad, wat de aanzet gaf tot de introductie van soja in zijn gewasrotatie.
Tussen 2012 en 2014 was er een groeiende vraag naar sojabonen in Vlaanderen. Introductie van soja in de vruchtwisseling heeft voordelen voor de bodem en levert stikstof aan de volggewassen. De landbouwer heeft geen dieren op zijn bedrijf, dus de producten die hij teelt worden ofwel verkocht voor menselijke consumptie of aan andere landbouwers als veevoeder. In vergelijking met bijvoorbeeld maïs wordt soja iets vroeger geoogst en hoeft het, in tegenstelling tot maïs, achteraf niet te worden gedroogd. Daarom is soja minder duur dan maïs. Omdat soja een peulgewas is, bindt het zijn eigen stikstof, wat betekent dat de landbouwer kan besparen op kunstmest. Dit is voordelig voor de landbouwer omdat er op zijn bedrijf te weinig mest is. Vanuit het oogpunt van de landbouwer is soja een minder moeilijk gewas dan maïs en heeft het verscheidene extra voordelen (bodem en kosten).
Ondervonden probleem
Het voornaamste probleem dat hij ondervond was de onkruidbestrijding omdat de nodige bestrijdingsmethoden aanvankelijk niet waren toegestaan voor gebruik op sojabonen. Vooral in het eerste jaar was er veel onkruid. De landbouwer kreeg geen zuivere opbrengst van sojabonen, wat resulteerde in een hoge mate van onkruidverontreiniging van de zaden. Tegenwoordig, met meer ervaring (bv. aangepaste zaaiafstand) en meer toegestane herbiciden, is het haalbaarder. In de eerste jaren waren er ook geen aangepaste sojavariëteiten beschikbaar, zodat de teelt en de opbrengst niet optimaal waren. Een ander probleem is het gebrek aan kennis over ziekten bij sojabonen in de regio, zoals schade door de bonenvlieg als gevolg van een kruisbloemig covergewas, Raphanus sativus, dat fungeert als waardplant voor de larven van de bonenvlieg. Dit insect voedt zich met de ingezaaide sojazaden zonder dat er sojabonen aan te pas komen. Bovendien zijn de laagste bonen verloren gegaan omdat de kopakkers niet aan de oogst van sojabonen waren aangepast. Na de oogst zijn er nog enkele onzekerheden over het gebruik van en de afzet voor de sojabonen. Omdat de kwaliteit niet goed genoeg is voor menselijke consumptie, worden de sojabonen momenteel alleen als diervoeder gebruikt.
Uitgevoerde oplossingen
Er was geen specifieke zaaimachine beschikbaar in de regio, noch kennis over teeltmethoden, zoals rijafstand. De landbouwer koos voor een kleinere afstand (12 cm) met behulp van een erwtenzaaimachine, zodat hij kon zorgen voor een snelle bodembedekking. Met een kleinere rijafstand heeft hij het voordeel dat hij het onkruid kan onderdrukken. Bovendien was er weinig kennis over sojavariëteiten en waren er geen lokale variëteiten beschikbaar. Tijdens de oogst van vorig jaar gebruikte de landbouwer een aangepaste header speciaal voor de oogst van sojabonen. Deze header kan het reliëf van de bodem volgen zodat bijna alle peulen worden geoogst, zelfs die het laagst op de stengel staan. Hoewel de opbrengst aanvankelijk niet erg hoog was, haalt de boer nu ongeveer 3,5 ton/ha, wat boven het gemiddelde van de regio ligt. De besparing op meststoffen is ook een groot voordeel.
Uitdagingen
Voor de afzet van de bonen controleert slechts één bedrijf de verrekening voor menselijke consumptie. Dit is een strijd, omdat er in België ook maar één bedrijf is dat de bonen op een voldoende grote schaal voor menselijke consumptie kan afnemen. Bovendien zijn de marges van sojabonen als veevoeder lager dan voor voedsel. Onlangs heeft de landbouwer ook contact gehad met andere bedrijven die sojabonen voor menselijke consumptie afnemen. Als alternatief heeft hij ook geprobeerd groene sojabonen (Edamame) te oogsten volgens de in China gebruikte methoden. De nadruk blijft liggen op de productie voor menselijke consumptie en niet voor veevoeder.
Waarom was dit project succesvol?
Alle opgedane informatie en ervaring werd door de onderzoeksinstellingen verzameld en gedeeld en gebruikt om andere landbouwers met belangstelling voor de sojateelt te adviseren. Ook de media en de pers toonden belangstelling. Bovendien was er een goede verstandhouding en samenwerking met Inagro dankzij doeltreffende communicatie en follow-up.
tap and then scroll down to the Add to Home Screen command.