Casestudie 17: België: Graanleguminosen in wisselbouw met granen

Wat waren de belangrijkste problemen die aan de basis lagen van het ontstaan van de casestudy?

Er is een opvallend gebrek aan eiwitproductie in Europa, waardoor landen als België sterk afhankelijk zijn van import. Door het wisselende, vochtige klimaat en het gebrek aan zonneschijn in België is het echter nog steeds moeilijk om op grote schaal eiwithoudende gewassen te telen. De rentabiliteit van eiwithoudende gewassen wordt belemmerd door de concurrerende wereldprijzen en het risico van oogstverlies als gevolg van klimatologische gebeurtenissen, die door de klimaatverandering steeds frequenter worden. Daarom stelt de teelt van een combinatie van erwten en tarwe op onze breedtegraad de landbouwers in staat eiwithoudende gewassen (erwten) te produceren en tegelijk de risico's te verminderen. De win-wincombinatie vermindert de agronomische problemen van de erwt en zorgt tegelijk voor een stabiele economische opbrengst van tarwe en voor een duurzamere tarweproductie.

Hoe werd het probleem aangepakt en welke actoren waren erbij betrokken?

In deze casestudie is het de bedoeling de productie op te schalen door ze bij de boeren te promoten en toegevoegde waarde te creëren in de waardeketen. We hebben de bereidheid van consumenten om te betalen voor ecosysteemdiensten geïdentificeerd als een belangrijke manier om deze toegevoegde waarde te creëren. Walagri heeft samengewerkt met verschillende boerengroepen en met voedingsbedrijven en een detailhandelaar om deze doelen te bereiken.

Walagri werkt ook samen met Gembloux Agro-Bio Tech van de Universiteit van Luik, in veldexperimenten sinds 2012 en ondergaat sinds 2016 veldproeven bij boeren om de intercropping van wintererwt en wintertarwe te evalueren.

We werken ook samen met vzw's om onze kennis van de variëteiten en de verschillende technische mogelijkheden te verbreden.

Onderzochte oplossing

Om de waarde van dit gewas te verhogen, worden twee belangrijke benaderingen onderzocht. De eerste is het verwerven van kennis over het gewas om de landbouwers de beste technieken aan te reiken. Om dit te doen, besteden we veel aandacht aan de nieuwe rassen die elk jaar op de markt komen. Daarnaast zoeken we steeds naar nieuwe manieren om het gewas te promoten, zoals het mechanisch wieden voor een betere onkruidbestrijding. De tweede benadering is meer gericht op het toevoegen van waarde aan de productie: Wij zijn voortdurend op zoek naar nieuwe afzetmogelijkheden om deze hoogwaardige eiwitten te promoten.

Om diversificatie te bevorderen en verder te ontwikkelen, zijn er drie benaderingen: Proof of concept voor duurzaam tarwemeel voor het bakken van brood, het aantonen van de duurzaamheid van de teelt in aantallen en een efficiëntere logistiek en bedrijfsvoering.

Het nieuwe GLB biedt ook mogelijkheden om de teelt van erwten/tarwe te bevorderen. De subsidiebedragen voor landbouwers in Vlaanderen en Wallonië zullen namelijk worden verhoogd voor de teelt van peulvruchten. Dit laatste punt zal het mogelijk maken de erwten- en tarweteelt meer en meer ingang te doen vinden bij de landbouwers.

Samen met de DiverIMPACTS-partners(werkpakket 5) hebben wij geëvalueerd

• verschillende manieren om de verspreiding van informatie te verbeteren om de hoeveelheid tarwe/erwten productie in België te verhogen
• de economische strategie en hoe dit gewas te vergelijken met zuivere tarwe, gezien het feit dat het gewas milieu- of agronomische voordelen biedt zonder de winstgevendheid te verminderen
• de goedkeuring van de contracten onder de landbouwers om te begrijpen wat hun gevoelens of meningen over de contracten waren.

Met partners in werkpakket 4 berekenden we de verschillen in stromen en milieueffecten tussen erwt/ tarwe intercropping en de twee apart geteelde gewassen. Door de levenscyclusanalyse konden we veel duurzamere milieutrends vaststellen met intercropping.

Verwachte resultaten

De twee belangrijkste doelstellingen van deze casestudy zijn het verhogen van de productie van peulvruchten in België en het verhogen van de toegevoegde waarde van de landbouwproducten in low-input systemen.

Relevantie voor de DiverIMPACTS doelstellingen?

Een belangrijk doel is om deel uit te maken van het netwerk om interacties te ontwikkelen en om in nauw contact te komen met andere casestudies met een gelijkaardige focus om kennis te verwerven en andere intercroppingmogelijkheden te evalueren.

Casestudy nalatenschap

Onze doelstelling voor de toekomst is om de erwten- en tarweproductie te promoten als een alternatief voor de traditionele tarweproductie, maar vooral om deze combinatie te integreren in een waardeketen. We werken nog steeds aan het toevoegen van waarde aan tarwe. Wij hebben hoge ambities voor het aantal hectaren dat in de komende vijf jaar zal worden beplant en wij willen zo snel mogelijk duizend hectaren bereiken. Daarnaast willen we erwten-/tarwecontracten uitvoeren in onze Noord-Franse dochterondernemingen en ook in Noord-België.

Verdere informatie

Links

De casestudy is gepresenteerd tijdens de DiverIMPACTS-eindconferentie. Ontdek meer in de volgende video (vanaf 10:13):

• youtube.com: Sessie 2 - Belemmeringen voor gewasdiversificatie in de hele waardeketen en hoe deze te overwinnen

Casestudieteam

• Benoît Gillain, Wal.Agri, leider van de casestudy
• Daniel Jamar, CRA-W, monitor casestudy